Czym jest kora brzozowa (bieresta)?



To materiał znany w krajach słowiańskich od tysięcy lat, do dnia dzisiejszego znany i lubiany przez wielu wytwórców i artystów.
Tzw. bieresta to zewnętrzne ochronne warstwy kory brzozy, z których pierwsza jest biała z charakterystycznymi przetchlinkami, następne bywają żółte, żółtozielone lub brązowe, o gładkiej powierzchni.

  1. Na młodych brzózkach (3-4 lata) kory brzozowej nie ma wcale.
  2. Na brzozach 15 do 25-letnich kora brzozowa jest cienka, czysta i miękka.
  3. Na bardzo starych brzozach i blisko korzeni kora brzozowa ma narośle, pęknięcia i ciemne kreski.

Najlepsza kora brzozowa to taka ze średniej wielkości brzóz, mających 75-100 cm w obwodzie. Z brzóz rosnących w podmokłych miejscach, kora brzozowa jest nietrwała i niezbyt ładna. Również brzozy rosnące na otwartej przestrzeni zwykle dają korę mało elastyczną i nietrwałą. Najlepsza jest kora z brzóz rosnących na umiarkowanie wilgotnych terenach, w umiarkowanie zacienionych miejscach.



Właściwości kory brzozowej



Słowianie znali od zarania lecznicze, estetyczne i użytkowe właściwości kory. „Biała brzoza i dziegieć czarny” - takie powiedzenie można często spotkać w ludowych podaniach o rosyjskiej brzozie.

1. Trwałość – kora brzozowa jest dość elastyczna, a jednocześnie, dzięki swojej wielowarstwowej strukturze, bardzo trwała. Im grubsza warstwa kory, tym mocniejsza, co pozwala na tworzenie na tworzenie z niej nawet ciężkich przedmiotów codziennego użytku lub mebli, które nie zniszczą się zbyt szybko, a jednocześnie są bardzo lekkie.

2. Wodoodporność – kora brzozowa jest nieprzemakalna, dlatego bywa stosowana do produkcji pojemników zarówno na suche produkty, jak i płyny. Wchodzące w jej skład substancje zachowują się w korze przez długie lata i nie traci ona swych właściwości. Przechowując np. sól lub cukier w brzozowych tujesach można być pewnym, że nie zawilgotnieje.

3. Bakteriobójczość – jony srebra zawarte w korze brzozy hamują rozwój pleśni i namnażanie bakterii. Dlatego przez setki lat, tujesy z kory brzozowej służyły jako pojemniki do przechowywania wody, mleka, owoców, napojów itd. Kora brzozowa to również naturalny absorbent, wchłania i neutralizuje toksyny z tego, z czym się styka.

4. Termoizolacja – kora brzozowa nie przewodzi ciepła, jeżeli wlać do tujesu zimną wodę, ona długo pozostanie chłodna. Z zewnątrz natomiast, wyroby z kory brzozowej są zawsze lekko ciepłe.

5. Energetyka – pozytywna energia brzóz jest powszechnie znana, słabowitym lub chorym ludziom często zaleca się przytulanie do pnia brzozy – to dodaje energii, wycisza, zdejmuje bóle, niepokoje. Podobne właściwości mają wyroby z kory i drewna brzozy, sama ich obecność nasyca domową atmosferę inną energią. Jedzenie lub napoje przechowywane w brzozowych tujesach lub chlebakach, nie tylko nie psują się, ale przeciwnie, nabywają dodatkowego aromatu i smaku. Wzbogaca to nie tylko sypkie produkty, jak sól, cukier, kasze, ryż, ale również np. ogórki kiszone, marynowane grzyby, warzywa i owoce.

Zastosowania kory brzozowej



W Rosji, kora brzozowa była i jest materiałem bardzo rozpowszechnionym. Dawniej była stosowana:

  • w budownictwie, jako warstwa izolacyjna na fundamentach i ścianach. Pokrywano nią piwnice, silosy na ziarno
  • w piśmiennictwie, w formie tabliczek i zwojów
  • w produkcji przedmiotów codziennego użytku, (tujesy, torby, chlebaki, szkatułki, kosze) obuwia (łapcie), ozdób, zastawy stołowej (talerze, kubki) i instrumentów muzycznych
  • w przemyśle (dziegieć)
  • w ludowej medycynie jako środek do przewiązywania ran


Obecnie ma głównie zastosowanie w medycynie (pozyskuje się z niej np. betulinę, bardzo cenną leczniczą substancję) oraz jako surowiec do produkcji pamiątek, wyrobów tradycyjnych, ozdób i dzieł sztuki.